مقتل فرسان الهیجاء

معرفی کتاب فرسان الهیجاء

کتاب فرسان الهیجاء (فُرْسانُ الْهَیْجاء) در شرح حالات اصحاب حضرت سید الشهداء علیه السلام (به معنای سواران میدان نبرد) کتابی به زبان فارسی تألیف ذبیح الله محلاتی (درگذشت ۱۳۶۴ ش) است. این کتاب، شرح حال ۲۳۰ تن از اصحاب امام حسین(ع) را در بر دارد که در واقعه کربلا و پس از آن در بصره و کوفه به شهادت رسیدند.

مؤلف، شرح حال شهیدان را به‌ترتیب حروف الفبا آورده است. هم خوان نبودن بیشتر اسامی اصحاب امام حسین (ع) در این کتاب با منابع تاریخی از ایراداتی است که به این کتاب وارد شده است. همچنین استفاده نویسنده از گزارش های تاریخی و روایی از نقاط قوت آن ذکر شده است.

مؤلف کتاب فرسان الهیجاء

ذبیح‌الله محلاتی (۱۲۷۱-۱۳۶۴ش) نویسنده شیعه و دانش آموخته حوزه علمیه نجف و سامرا بود. این کتاب، ریاحین الشریعه و مآثر الکبرا فی تاریخ سامرا از تألیفات او است.

محتوا کتاب

این کتاب (سواران نبرد) حاوی نام ۲۳۰ تن از اصحاب امام حسین(ع) است.

نقاط قوت و ضعف فرسان الهیجاء

به گفته محمد علی مجاهدی در کتاب پژوهشی در مقتل‌ های فارسی، با اینکه ادبیات کتاب فرسان الهیجاء نسبتا ساده است؛ اما در مواردی پیچیدگی دارد. البته او استفاده مؤلف از گزارش های مورخان، مقتل نویسان و راویان را از نقاط قوت این اثر ذکر کرده است. مجاهدی همچنین معتقد است، بیشتر اسامی اصحاب امام حسین(ع) که در فرسان الهیجاء آمده است با مقاتل معتبر هم خوانی ندارد.

همچنین به گفته محمد اسفندیاری، نویسنده درستی یا نادرستی برخی گفته ها را پیگیر نشده؛ مثلاً افرادی که شهید نشده‌اند را در زمره شهیدان نام برده و یا اینکه نام یک فرد را به گمان اینکه اسم دو نفر بوده، دو بار ذکر کرده است.